1.400 zelfbouwkavels, park, markt, buurtcentrum en meer – 2006/2015
Het Homeruskwartier is de grootste zelfbouwwijk uit de Nederlandse naoorlogse geschiedenis. Hier laten mensen zien hoe ze bouwen als ze de vrijheid krijgen. Hier geen gouden randjes maar een mishmash aan kavels. Ideeën uit Burgerlijke Stedenbouw en Heilige Huisjes zijn hier toegepast. Het Almeers gemeentebestuur, in de persoon van wethouder Adri Duivesteijn, startte in 2006 met het programma IkbouwmijnhuisinAlmere. Na Homeruskwartier is de stap gezet naar Oosterwold met volledige stedenbouwkundige vrijheden.
Corine Koole, ‘Rijd allen naar Almere, stap uit, houd je hand boven je ogen tegen de wind en het schelle polderlicht, en vind en begrijp de straten van Almeres Homerus en de ‘democatie van het zand’, zoals Jacqueline Tellinga het kwartier omschreef’.¹
¹Bron: De democratie van het zand, Zelf bouwen in het Homeruskwartier van Almere, auteur: Corine Koole, fotografie: Ralph Kämena, www.prometheusbertbakker.nl, ISBN 978 90 351 4092 9, 2014.
Via overzichtelijke brochures en kavelpaspoorten maken belangstellenden hun keuzes. Grote en kleine kavels voor hoge en lage, geschakelde en vrijstaande huizen. Voor elk wat wils. Eind 2007 is gestart met 350 kavels. Gevolgd in 2009 met een uitgifte van 300 kavels. Een klein team bracht deze tweede uitgifte in zes maanden tijd op de markt. Download hier de kaart Homeruskwartier Oost (pdf). Dat was midden in de financiële crisis. De particulieren bouwden door, terwijl de ontwikkelaars stilvielen. Uiteindelijk wordt met de verschillende deeluitgiftes 1.400 kavels op de markt gebracht.
In 2015 behoorde de zelfbouwwijk Homeruskwartier tot de voorbeeldige inzendingen van de Gouden Piramide, de Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap. Het verkavelingsplan kent een grote diversiteit in bouwmogelijkheden. Zonder welstand. Het resultaat is een persoonlijke verzameling aan grachtenwoningen, rijtjeshuizen, meergeneratie woningen, tuinhuizen en bedrijfswoningen. Gebouwd door honderden zelfbewuste, 21e eeuwse ondernemende burgers. De kleinste woning is minder dan 50 m2, de grootste meer dan 1.000 m2. De investeringen variëren van 100.000 tot ruim 1,5 miljoen euro. Eenderde van het zelfbouwkavels is via de regeling ‘ikbouwbetaalbaar’ tot stand gekomen.
Onderstaande slideshow geeft een impressie van de totstandkoming van de wijk.
Voor de uitgifte van de kavels is volop belangstelling. Foto ©Maarten Feenstra
Start verkoop eerste fase Homeruskwartier West, 350 kavels, november 2007, Topsporthal Almere.
Impressietekening Bob Brobbel 2009.
Een van de eerste huisjes in het buurtje 'ik bouw in mijn tuin'.
Bij de kavels 'ik bouw een herenhuis' bepalen de kopers zelf de breedte van hun kavel.
Aan de rand van het park en het water is plek gemaakt voor 'ik bouw duurzaam'.
Zo’n achthonderd gezinnen met lagere middeninkomens bouwen hun eigen woning met de regeling 'ik bouw betaalbaar'.
Het 'huis zonder' ramen leidt tot een versoepeling in het Bouwbesluit voor particuliere bouwers.
De wijk biedt voor elk wat wils.
De verkaveling wordt in verkoopbrochures verduidelijkt.
Paspoorten verduidelijken vervolgens per kavel de do's en don'ts.
De verkoop van kavels vindt plaats vanuit de Kavelwinkel.
De raadsmotie 'ik bouw mijn winkel' leidt tot de ontwikkeling van de Homerusmarkt.
Een archeologische vindplek uit het stenen tijdperk, 10.000 v. Chr., bepaalt vorm en maat van het Homeruspark. Foto geertfotografeert.nl
In het hart van de wijk realiseert De Alliantie sociale appartementen. Ontwerp: Change architecten & stedenbouw.
Gelijktijdig met de particuliere kavelverkoop wordt een mede opdrachtgeverscompetitie uitgeschreven door de gemeente Almere, Neprom en SEV.
Het project Ithaka van Edwin Oostmeijer/Van Bekkum is in 2014 genomineerd voor de Gouden Piramide.
Sterrenschool De Ruimte, met twee gymzalen op de bovenste verdieping, opent in 2015 haar deuren.
Homeruskwartier Centrum gaat uit van een ontwikkeling door Bouwgroepen. Met ondernemers. De Duitse stad Tübingen vormt hiervoor de inspiratie.
In 2010 vult de maquette van het centrumplan zich met een veelheid aan initiatieven. Het plan is deels uitgevoerd.
In het najaar van 2015 stelt het stadsbestuur de op dat moment nog resterende zelfbouwkavels beschikbaar voor ‘ikbouwvooreenander’. De particuliere kavels met ondernemersruimten in het centrumgebied worden geherprogrammeerd. De wijk van 100 ha kent in 2015 een positieve grex (grondexploitatie) en gaat 3.400 woningen tellen.